Istota płaskostopia poprzecznego polega na zmianie fizjologicznego kształtu sklepienia poprzecznego stopy pod wpływem czynników zewnętrznych lub wewnętrznych.

Płaskostopie poprzeczne, czyli stopa poprzecznie płaska, to często występująca wada stóp. Niestety nie każdy o tym wie, że taką wadę stóp ma, ponieważ często nie daje ona żadnych nieprzyjemnych dolegliwości.

W warunkach prawidłowych stopa ma trzy punkty podparcia:

• guz piętowy,
• głowę I kości śródstopia,
• głowę V kości śródstopia.

Płaskostopie polega na spłaszczeniu sklepienia (łuku) poprzecznego stopy i zaburzeniu jej statyki, ponieważ ciężar przenoszony jest na II i III kość śródstopia. Z tego powodu przednia część stopy staje się szersza, ponieważ dochodzi do rozejścia się kości śródstopia.

Jeśli stopa jest prawidłowo ukształtowana, to u dzieci powyżej 3. roku życia oraz u osób dojrzałych jej linia środkowa przebiega od środka dużego palca przez najwyższe wzniesienie łuku podłużnego stopy do środka guza piętowego. 

Przyczyny płaskostopia poprzecznego mogą być albo wrodzone albo nabyte. O ile na dziedziczenie genów wpływu nie mamy, to na codzienne nawyki jak najbardziej. To właśnie one stanowią główną przyczynę płaskostopia poprzecznego nabytego. Chodzenie w nieprawidłowo dobranych butach, najczęściej na wysokim obcasie, ze zwężanymi czubkami. Ponadto, nadwaga, która poprzez nadmierny nacisk osłabia więzadła, stawy oraz mięśnie w stopach. To główne przyczyny płaskostopia poprzecznego.

Przyczyny powstawania płaskostopia poprzecznego są następujące:

• rozluźnienie aparatu więzadłowego (jest to główny problem u kobiet, pojawiający się często po ciąży),

• nadmierna masa ciała, otyłość,

• zbyt długa II i III kość śródstopia w stosunku do I kości śródstopia,

• niewydolność I promienia: paluch koślawy (halluxvalgus), paluch sztywny,

• obniżenie II i III kości śródstopia,

• palec młotkowaty,

• zwichnięcie stawu śródstopno-paliczkowego palca II, III, IV,

• choroby układowe, np. reumatoidalne zapalenie stawów. worzenia stron internetowych, a także dla tych, którzy nie lubią zmagać się z kodem HTML. To doskonałe narzędzie również dla profesjonalistów, umożliwiające szybkie przygotowanie projektów dla małych firm i klientów indywidualnych.

W celu rozpoznania płaskostopia poprzecznego wykonuje się podoskopię oraz pedobarografię. Podoskopia jest to badanie statyczne i dynamiczne stóp metodą odbicia lustrzanego. Badanie to umożliwia ocenę kształtu stóp, obecność odcisków i modzeli oraz sposobu obciążania stopy.
Pedobarografia jest to komputerowe badanie stóp, które pokazuje sposób rozmieszczenia nacisków po podeszwowej stronie stopy. W badaniu tym widoczny jest kształt stóp i ich funkcjonowanie, zarówno w staniu, jak i podczas ruchu. Czynnikiem, który również może skłonić do postawienia diagnozy, są dolegliwości bólowe.

Główne objawy płaskostopia poprzecznego to:

metatarsalgia – dolegliwości bólowe okolicy podeszwowej głów kości śródstopia,
nagniotki/modzele, głównie pod główką II i III kością śródstopia po stronie podeszwowej,
obrzęk,
zapalenie stawów śródstopno-paliczkowych. 

Wkładki ortopedyczne jakie należy zastosować w przypadku płaskostopia poprzecznego, to wkładki amortyzujące z pelotą metatarsalną (unosi łuk poprzeczny stopy). W przypadku, gdy występuje ból lub stan zapalny, warto zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne, aby je zwalczyć.

Osoby, u których płaskostopie poprzeczne związane jest z nadmierną masą ciała, powinny rozważyć zredukowanie wagi, co z pewnością przyniesie korzystne efekty. Pomocą może być również fizjoterapeuta, który oprócz wykonania zabiegów fizykoterapeutycznych do zwalczenia bólu i stanu zapalnego, będzie mógł zaplanować odpowiedni zestaw ćwiczeń dobrany indywidualnie do pacjenta.

W przypadku braku poprawy, po zastosowaniu leczenia zachowawczego w postaci leczenia farmakologicznego i fizjoterapii, rozważyć trzeba leczenie operacyjne płaskostopia. Praktycznie zawsze wykonywany jest zabieg chirurgiczny, jeśli współistnieją wady takie jak: paluch koślawy, palce młotkowate lub zwichnięcie stawów śródstopno-paliczkowych. 

Osoby z płaskostopiem powinny wykonywać regularnie ćwiczenia, które wzmocnią aparat mięśniowo-więzadłowy stóp. Są to np. ćwiczenia takie jak:

• naprzemienne podkurczanie i prostowanie palców,

• unoszenie wewnętrznych brzegów stóp z jednoczesnym podkurczaniem palców,

• wysokie unoszenie pięt,

• unoszenie woreczków,

• zataczanie woreczkami kółek po podłodze,

• chwyt woreczka palcami jednej stopy i podanie go do przeciwnej ręki.

Wszystkie podane ćwiczenie wykonywane są w siadzie.


Ważna jest również profilaktyka, która pozwoli zapobiegać powstawaniu płaskostopia. Przede wszystkim należy dbać o odpowiedni dobór obuwia, które musi być dopasowane do stopy i warto, aby posiadało podparcie dla łuku stopy. Ważne jest również, aby dbać o swoją wagę i nie dopuszczać, by była ona za wysoka.